Prix Versailles 2025. Najpiękniejsze muzea świata i pierwszy polski triumf

Są nie tylko domami dla zbiorów, ale same stają się dziełami sztuki. Międzynarodowa nagroda Prix Versailles co roku wyróżnia architekturę, która inspiruje, wzrusza i redefiniuje przestrzeń publiczną. W edycji 2024 po raz pierwszy doceniono muzea, a wśród nich znalazł się nowy gmach Muzeum Historii Polski w Warszawie. Czy Polska na stałe dołączyła do światowej czołówki w dziedzinie architektury kultury?

Czym jest Prix Versailles?

Prix Versailles to prestiżowa nagroda architektoniczna przyznawana od 2015 roku pod patronatem UNESCO oraz Międzynarodowej Unii Architektów. Jej celem jest promowanie projektów, które łączą w sobie walory estetyczne, funkcjonalność i zrównoważony rozwój. Jury co roku wybiera najlepsze nowe lub gruntownie zmodernizowane obiekty w takich kategoriach jak hotele, restauracje, centra handlowe, dworce, a od 2024 roku także muzea.

To właśnie ta ostatnia kategoria wprowadziła nową jakość – skupiając uwagę na obiektach, które w unikalny sposób kształtują miejskie pejzaże i podkreślają rolę kultury we współczesnym świecie. Ocenie podlegają nie tylko estetyka i innowacyjność formy, lecz również lokalne zakorzenienie, symbolika przestrzeni oraz relacja z otoczeniem.

Muzeum Historii Polski znalazło się wśród najpiękniejszych muzeów na świecie. Fot. MHP

Polski akcent. Muzeum Historii Polski wśród laureatów

W edycji 2024, kiedy po raz pierwszy wprowadzono kategorię „muzea”, do grona wyróżnionych trafił polski projekt – nowa siedziba Muzeum Historii Polski w Warszawie, otwarta jesienią 2023 roku na terenie Cytadeli.

Zaplanowana przez pracownię WXCA monumentalna bryła obiektu natychmiast przyciągnęła uwagę jurorów. Z zewnątrz – surowa, zbudowana z jasnych marmurowych płyt ułożonych w rytmiczne, poziome pasy, symbolizujące warstwową strukturę dziejów. Od wewnątrz – otwarta na światło, funkcjonalna i elastyczna.

Jury Prix Versailles podkreśliło w uzasadnieniu, że projekt „łączy w sobie elegancję formy z głęboką symboliką historyczną” oraz „wpisuje się w tkankę miasta w sposób subtelny i szlachetny, jednocześnie redefiniując rolę muzeum we współczesnym społeczeństwie”.

To pierwszy w historii polski obiekt nagrodzony Prix Versailles, a jednocześnie mocny sygnał, że architektura muzealna nad Wisłą może być dostrzegana na równi z projektami z Francji, USA czy Korei Południowej.

Najpiękniejsze muzea świata 2025 

W najnowszej edycji Prix Versailles 2025 w kategorii muzeów nagrodzono aż siedem wyjątkowych obiektów z różnych zakątków świata. Każdy z nich reprezentuje inny styl, funkcję i kontekst kulturowy – od odnowionych pałaców po nowoczesne galerie sztuki cyfrowej. Oto lista wyróżnionych:

• Grand Palais, Paryż, Francja – ikoniczne miejsce paryskiej kultury i sztuki, które po modernizacji odzyskało blask, jednocześnie dostosowując się do współczesnych potrzeb ekspozycyjnych.

• Kunstsilo, Kristiansand, Norwegia – przekształcony spichlerz z lat 30. XX wieku, który dziś mieści muzeum sztuki nowoczesnej, łącząc industrialne dziedzictwo z nową estetyką.

• Saka Museum, Bali, Indonezja – obiekt zanurzony w tropikalnym krajobrazie, łączący lokalne techniki budowlane z nowoczesnym podejściem do ekspozycji dziedzictwa kulturowego wyspy.

• Audeum, Seul, Korea Południowa – nowatorska przestrzeń dla sztuki dźwięku i instalacji immersyjnych, zbudowana w centrum dynamicznie rozwijającego się miasta.

• Diriyah Art Futures, Rijad, Arabia Saudyjska – nowa instytucja prezentująca sztukę cyfrową i futurystyczne podejście do ekspozycji, zlokalizowana w historycznej dzielnicy Diriyah.

• Cleveland Museum of Natural History, USA – odnowiony budynek, który poprzez architekturę wspiera naukową misję muzeum, podkreślając relację człowieka z naturą.

• Joslyn Art Museum, Omaha, USA – klasyczne muzeum, które przeszło gruntowną przebudowę, zyskując nową przestrzeń dla kolekcji sztuki amerykańskiej i europejskiej.

Kiedy poznamy głównych zwycięzców?

Choć wszystkie wyżej wymienione obiekty już zostały uhonorowane statusem „najpiękniejszych muzeów świata”, to główne nagrody Prix Versailles zostaną przyznane dopiero w grudniu 2025 roku podczas ceremonii w siedzibie UNESCO w Paryżu.

Wówczas z grona finalistów jury wybierze zwycięzców w trzech kluczowych kategoriach: Prix Versailles (nagroda główna), Interior (za najlepsze wnętrze) oraz Exterior (za fasadę lub bryłę budynku).

Dla wielu miast i instytucji kulturalnych to nie tylko prestiżowe wyróżnienie, ale także forma globalnej promocji i impuls do dalszych inwestycji w kulturę i architekturę.

Polska architektura na światowej mapie

Wyróżnienie Muzeum Historii Polski otwiera nowe możliwości dla promocji polskiej architektury na arenie międzynarodowej. Pracownia WXCA, odpowiedzialna za projekt, ma już na koncie inne znane realizacje, m.in. budynek Europejskiego Centrum Edukacji Geologicznej w Chęcinach czy pawilon Polski na Expo 2020 w Dubaju.

Być może właśnie teraz nadchodzi moment, w którym Polska stanie się ważnym graczem w kształtowaniu globalnych trendów w architekturze publicznej – zwłaszcza w przestrzeniach dedykowanych kulturze. Bo przecież piękne muzeum to nie tylko budynek, ale także miejsce dialogu, spotkań i pamięci. A o to – jak pokazuje historia – w Warszawie potrafimy zadbać.