Autoportrety wśród witryn sklepowych. Zbiory Muzeum Narodowego ruszyły w trasę po galeriach handlowych

Nie trzeba iść do muzeum, by zobaczyć obraz Jana Matejki czy Anny Bilińskiej – wystarczy spacer po centrum handlowym. Muzeum Narodowe w Warszawie i iPoster rozpoczęły nowy projekt, który przenosi sztukę do codziennej przestrzeni i zachęca do powrotu do muzeów.

W czasach, gdy galerie sztuki odwiedza się rzadziej niż sklepy z butami, Muzeum Narodowe w Warszawie wychodzi naprzeciw tym, którzy mówią, że „nie mają czasu na sztukę”. Nowa inicjatywa „Galeria w Galerii” ruszyła w maju 2025 roku i ma na celu jedno: przybliżyć sztukę szerokiemu gronu odbiorców poprzez... galerie handlowe. Na ekranach iPoster w całej Polsce można już oglądać cyfrowy pokaz „Autoportrety. Spotkajmy się w muzeum” – podróżującą wystawę, która przenosi dzieła wielkich mistrzów do przestrzeni codziennego życia.

Sztuka między perfumerią a food courtem

Na ekranach iPoster w CH Promenada w Warszawie i kolejnych galeriach handlowych pojawiły się autoportrety ze zbiorów Muzeum Narodowego. Widzowie mogą zobaczyć cyfrowe reprodukcje dzieł m.in. Jana Matejki, Anny Bilińskiej, Witkacego, Tadeusza Pruszkowskiego czy Wiktorii Goryńskiej. Do każdego obrazu dołączona jest krótka notka – nie encyklopedyczny opis, ale ciekawostka, która przyciąga uwagę nawet tych, którzy nie planowali kontaktu ze sztuką.

W „Autoportrecie z telefonem” Goryńska ukazuje siebie jako nowoczesną, wyzwoloną kobietę. Z kolei Jacek Malczewski, znany z monumentalnych kompozycji, tym razem spogląda z ekranu w rycerskiej zbroi, trzymając zwiędły kwiat – autoironia godna XXI wieku.

Statystyki nie kłamią. Kultura przegrywa z zakupami

Z badań przeprowadzonych dla iPoster wynika, że 62 procent Polaków w 2024 roku odwiedziło muzeum lub galerię sztuki co najwyżej raz, a 37 procent – ani razu. Dla porównania – aż 91 procent respondentów przynajmniej raz pojawiło się w centrum handlowym. To właśnie ten kontrast zainspirował twórców projektu do działania.

– Przenosimy sztukę tam, gdzie ludzie bywają codziennie – mówi Sebastian Górski z iPoster. – Chcemy, by kontakt z obrazem był naturalny, niewymuszony. To forma subtelnej zachęty do odwiedzenia muzeum i odkrywania sztuki na własnych warunkach.

Współorganizatorka projektu z ramienia MNW, Małgorzata Borkowska, podkreśla, że inicjatywa to także próba dotarcia do nowej publiczności. – Wiemy, że nic nie zastąpi bezpośredniego kontaktu z dziełem sztuki, ale mamy nadzieję, że ta wirtualna trasa stanie się początkiem prawdziwej muzealnej przygody – dodaje.

Pokaz z perspektywą. Co zobaczymy i gdzie?

Wystawa cyfrowa potrwa około miesiąca i pojawi się w kilkudziesięciu galeriach handlowych w Polsce. Oprócz Promenady w Warszawie prezentacje można zobaczyć m.in. w centrach sieci EPP, G-City, Klepierre, Nepi Rockcastle i NHOOD, a także w Jeleniej Górze (Nowy Rynek), Poznaniu (Panorama) i Bydgoszczy (Pomorska).

Każdemu z obrazów towarzyszy nie tylko opis, ale też odwołanie do ich współczesnego znaczenia i historii. Przykład? W „Ołtarzu św. Rajnolda” Joosa van Cleve malarz użyczył świętemu własnych rysów – to jeden z najstarszych przykładów autoportretu jako formy autopromocji.

Wszystkie dzieła pochodzą z różnych działów MNW, m.in. z Galerii Sztuki Średniowiecznej, XIX Wieku czy z Cyfrowego MNW.

Cykl „Galeria w Galerii” będzie trwał do końca 2025 roku. Co kilka miesięcy pojawią się nowe cyfrowe ekspozycje, które będą kontynuować ideę wprowadzania sztuki w przestrzeń codzienności.

Tymczasem w samym Muzeum Narodowym w Warszawie do 20 lipca trwa wystawa „Autoportrety”, prezentująca współczesne spojrzenia na ten gatunek. To dobra okazja, by po zakupach... zajrzeć tam osobiście.