Podróż przez życie i twórczość mistrza École de Paris. Kisling w Konstancinie-Jeziornej

“Kisling: Lśnienie Montparnasse’u” to największa w Polsce prezentacja dzieł Mojżesza Kislinga, obejmująca ponad 150 obrazów, rysunków i dokumentów związanych z jego życiem i twórczością. Wystawa, zorganizowana w Villa la Fleur w Konstancinie-Jeziornie, stanowi wyjątkową okazję do zanurzenia się w świat jednego z najważniejszych malarzy École de Paris. Ekspozycja prezentuje zarówno wczesne prace artysty, jak i te późniejsze, tworzone w Stanach Zjednoczonych i powojennej Francji. Dodatkowo, wystawę uzupełniają fotografie, memorabilia oraz dzieła artystów związanych z Kislingiem, takich jak Amedeo Modigliani czy Józef Pankiewicz. Wystawa potrwa do 30 marca 2025 roku. 

Mojżesz Kisling, krakowski artysta, który podbił Paryż, tworzył obrazy pełne namiętności, ekspresji i koloru. Wystawa to opowieść o człowieku, który żył intensywnie i tworzył z pasją, otoczony legendami sztuki XX wieku. Ekspozycja ukazuje pełne spektrum jego talentu: od wczesnych, inspirowanych Cézanne’em i kubizmem prac, przez barwne, ekspresyjne portrety i akty z lat 20., aż po późniejsze pejzaże i kompozycje powstałe po II wojnie światowej. Znajdziemy tu zarówno dzieła o wyrazistej, żywej palecie, jak i bardziej stonowane kompozycje, w których widać refleksję i dojrzałość artystyczną Kislinga. 

Mojżesz Kisling: polski talent na Montparnassie 

Mojżesz Kisling urodził się w Krakowie w 1891 roku i już jako młody chłopak przejawiał wyjątkowy talent malarski. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych pod okiem Józefa Pankiewicza, który zachęcał go do wyjazdu do Paryża. W 1910 roku, mając zaledwie 19 lat, Kisling ruszył do artystycznej stolicy Europy, gdzie stał się jednym z czołowych malarzy École de Paris. 

Zamieszkał na Montparnassie, dzielnicy, która wówczas tętniła artystycznym życiem. Przyjaźnił się z największymi twórcami epoki: Pablem Picassem, Amedeo Modiglianim, Chaimem Soutinem czy Julesem Pascinem. Był częścią bohemy, słynął z organizowania przyjęć i wspierania młodych artystów. Jego mieszkanie i pracownia przy Rue Joseph-Bara 3 były miejscem spotkań śmietanki artystycznej Paryża. To właśnie Amedeo Modigliani był jednym z najważniejszych przyjaciół Kislinga, który wspierał go w trudnych chwilach i często pozował do jego obrazów. W zamian Modigliani namalował jeden z najsłynniejszych portretów Kislinga. Kisling miał także bliski kontakt z Picassem. Choć ich style były odmienne, Kisling cenił twórczość Picassa i chętnie z nim dyskutował o sztuce.  

Twórczość Kislinga – etapy i inspiracje  

Pierwsze lata w Paryżu były dla Kislinga czasem eksperymentów. Inspirował się postimpresjonizmem i kubizmem, a jego prace z tego okresu mają wyraźne odniesienia do Cézanne’a i Picassa. Jego portrety i pejzaże charakteryzowały się mocnymi konturami i geometrycznym uproszczeniem formy. 

W latach 20. Kisling rozwinął swój rozpoznawalny styl: ekspresyjne portrety, zmysłowe akty i pełne światła pejzaże. Jego obrazy były intensywne kolorystycznie, często z mocno zaznaczonym konturem i nasyconą paletą barw. Szczególnie charakterystyczne stały się jego kobiece akty, idealizowane, ale pełne życia i subtelnej erotyki. Jego modelki, często przyjaciółki i muzy artystycznej bohemy, pozowały w charakterystycznych, zmysłowych pozach, gdzie artysta podkreślał miękkość ciała, subtelność rysów twarzy i grę światła na skórze. 

Jednym z najsłynniejszych aktów Kislinga jest „Akt w czerwonym fotelu”, w którym artysta mistrzowsko operuje kontrastem między intensywną czerwienią tkaniny a jasnym, niemal alabastrowym ciałem modelki. Innym znanym dziełem jest „Le Grand Nu”, monumentalny obraz, w którym Kisling połączył klasyczną formę z nowoczesnym, wyrazistym kolorem i uproszczonymi konturami. 

Trzeba pamiętać, że muzą i jedną z ulubionych modelek Kislinga była Renée Kisling, żona, którą uwiecznił na wielu portretach i aktach. Modelką mistrza była także znana artystka Kiki de Montparnasse, jedna z ikon lat 20. Jej charakterystyczna, pełna ekspresji twarz i pewność siebie, doskonale pasowały do stylu Kislinga, który potrafił połączyć elegancję z nutą dekadencji. 

W kolejnej dekadzie Kisling skupił się na portretach. Malował gwiazdy kina, arystokratów i artystyczną elitę. Jego styl stawał się coraz bardziej klasyczny, choć wciąż zachowywał swój charakterystyczny blask i intensywność kolorów.  

Jako Żyd, Kisling musiał opuścić Francję po wybuchu II wojny światowej. W 1941 roku wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie nadal malował, choć jego twórczość stała się bardziej melancholijna. Po wojnie wrócił do Francji i osiedlił się w Sanary-sur-Mer, gdzie zmarł w 1953 roku. 

Dlaczego warto zobaczyć tę wystawę? 

Odwiedzenie tej wystawy to jedno z tych doświadczeń, które na długo pozostaje w pamięci. Kisling to artysta, którego twórczość pulsuje życiem, a jego obrazy nie są jedynie statycznymi kompozycjami, ale opowieściami o ludziach, miejscach i emocjach. Oglądanie prac malarza na żywo pozwala dostrzec bogactwo jego palety i precyzję pędzla. To, co zachwyca, to sposób, w jaki operował światłem, kolorem czy fakturą, tworząc z precyzją np. koronkowe kołnierzyki sukien swoich modelek. Trzeba też przyznać, że niezależnie od tematu jego obrazy mają niezwykłą świetlistość. 

Największe wrażenie zrobiła na mnie jego „Corrida”, dynamiczny, pełen ruchu obraz przedstawiający walkę byków, w którym Kisling mistrzowsko uchwycił napięcie i dramatyzm tego widowiska. Kontrast między czerwienią płaszcza torreadora a dynamicznym cieniem byka sprawia, że obraz niemal wibruje energią. To dzieło, które przykuwa uwagę i trzyma ją na dłużej, bo im dłużej się mu przygląda, tym więcej szczegółów się dostrzega. Godne uwagi są także obrazy portów, w których Kisling połączył malowniczość z pewną nostalgią. Spokojna tafla wody, odbicia świateł, łodzie czekające na wypłynięcie... Wszystko to malowane jest z wielką dbałością o światło i kolor, co sprawia, że czujemy nie tylko atmosferę nadmorskich miasteczek, ale nawet powiewy wiatru, czy unoszącą się mgłę.  

Również akty, które umieszczono na wystawie, to prawdziwy popis umiejętności Kislinga. Są pełne nagości, ale także elegancji, lekkości i tajemnicy, pokazujące, jak doskonale potrafił balansować między realizmem a subtelną stylizacją.  

Ta wystawa to nie tylko spotkanie ze sztuką, ale także z historią Montparnasse’u, świata artystów i wolnej, pełnej namiętności epoki. Ciekawym uzupełnieniem wystawy są archiwalne fotografie oraz unikatowe dokumenty, w tym listy i wspomnienia osób, które miały okazję spotkać Kislinga. Wyjątkową atrakcją jest historyczne nagranie z pojedynku na szable między Kislingiem a malarzem Leopoldem Gottliebem, do którego doszło w 1914 roku w Paryżu, gdzie pojedynkowanie było wówczas surowo zabronione. Dziś nazwalibyśmy to “ustawką”, bo walka nie była na serio (chociaż chyba wówczas wszyscy myśleli, że to prawdziwy pojedynek, a sam Kisling został ranny), napisały o niej wszystkie media, a obu panom przyniosło to oczekiwany przez nich rozgłos. To wydarzenie było później znane z licznych anegdot. Jednocześnie pokazuje, jak barwne i pełne emocji było życie artystycznej bohemy Montparnasse’u. 

O takich smaczkach można dowiedzieć się podczas oprowadzania kuratorskiego. To świetna opcja dla tych, którzy chcą jeszcze bardziej zagłębić się w życie i twórczość Kislinga. Opowieści o jego burzliwym życiu, przyjaźniach i anegdotach z Montparnasse’u dodają głębszego kontekstu jego sztuce. 

Wystawa to jedna z tych ekspozycji, które zostają w pamięci na długo. Już po raz kolejny Villa la Fleur stworzyła w Konstancinie wyjątkową przestrzeń dla sztuki, gdzie Kisling lśni pełnym blaskiem. 

Zwiedzanie, ceny i rezerwacje 

Wystawa potrwa do 30 marca 2025 roku. Ekspozycja dostępna jest w czwartki, soboty i niedziele w godzinach 10:00-18:00. Muzeum oferuje oprowadzania kuratorskie, które odbywają się w czwartki o godzinach 11:00, 13:00 i 15:00, a w soboty i niedziele dodatkowo o 16:30. Bilety można zarezerwować online poprzez stronę muzeum. Koszt biletu to 50 zł za wejście normalne, 35 zł za ulgowe, a dzieci do lat 7 wchodzą bezpłatnie. Warto wcześniej dokonać rezerwacji, ponieważ zainteresowanie wystawą jest duże, a liczba miejsc na oprowadzaniach ograniczona.